Ban Hoằng pháp Trung ương GHPGVN

Phật Học Cơ Bản

Chương trình Phật học Hàm thụ (1998-2002)
Nguyệt san Giác Ngộ

Tập Một

Mục Lục

1- Lời nói đầu
2- Thành phần Ban Tổ chức, Ban Giảng huấn, Ban Biên soạn
3- Học Phật bằng tinh thần đại học. Nguyễn Ðăng Khải

Phần I - Nhận thức cơ bản về Phật giáo

1- Nhận thức cơ bản về Phật giáo. Tố Huân
2- Ðạo Phật. Thích Viên Giác
3- Lịch sử Ðức Phật Thích Ca Mâu Ni (từ Ðản sanh đến Thành đạo). Gia Tuệ
4- Lịch sử Ðức Phật Thích Ca Mâu Ni (từ Thành đạo đến nhập Niết bàn). Gia Tuệ

Bài đọc thêm

a- Những quan niệm về Ðức Phật. HT Thích Trí Quảng
b- Quan niệm về Ðức Phật sau khi Phật Thích Ca nhập diệt. HT Thích Trí Quảng
c- Bức thông điệp từ con người của Ðức Phật. Thích Trí Chơn

Phần II - Giáo lý cơ bản

1- Bốn chân lý. Thích Viên Giác
2- Tám phần thánh đạo. Thích Tâm Khanh
3- Nhân quả. Khải Thiên
4- Nghiệp báo. Thích Tâm Thiện
5- Luân hồi. Thích Tâm Thiện
6- Tam vô lậu học. Thích Từ Hòa và Thích Phước Lượng

Bài đọc thêm

a- Truyền bá chánh pháp. HT Thích Trí Quảng
b- Phật giáo - đạo giác ngộ. HT Thích Trí Quảng
c- Phật giáo - triết lý sống thời đại. HT Thích Trí Quảng
d- Thuyết nghiệp. Minh Chi
e- Thuyết tái sanh. Minh Chi

Sách tham khảo

1- Phật học phổ thông, Thích Thiện Hoa, Thành hội PG TP HCM, TP Hồ Chí Minh, 1990
2- Phật học khái luận, Thích Chơn Thiện, Viện Nghiên cứu Phật học VN, TP Hồ Chí Minh, 1990
3- Ðức Phật và Phật pháp, Narada, Phạm Kim Khánh dịch, Thành hội PG TP HCM, TP Hồ Chí Minh, 1994
4- Tìm hiểu nhân sinh quan Phật giáo, Thích Tâm Thiện, Thành hội PG TP HCM, TP Hồ Chí Minh, 1995
5- Ðức Phật lịch sử, H.W.Schumann, Trần Phương Lan dịch, Viện Nghiên cứu Phật học VN, TP Hồ Chí Minh, 1997

Tập Hai

Mục Lục

1- Lời nói đầu
2- Thành phần Ban Tổ chức, Ban Giảng huấn, Ban Biên soạn
3- Quy chế Chương trình Phật học Hàm thụ Khóa II (1999-2003)

Phần I - Giáo lý cơ bản

1- Mười hai nhân duyên. Thích Tâm Hải
2- Năm uẩn. Thích Viên Giác
3- Bốn đại, sáu Ðại, mười hai Xứ và mười tám Giới. Thích Tâm Thiện
4- Ba dấu ấn của chánh pháp. Nguyên Tuấn
5- Bốn đề mục quán niệm. Thích Phước Lượng
6- Bảy phương pháp đi đến giác ngộ. Thích Thiện Bảo

Bài đọc thêm

a- Mười hai nhân duyên và đời sống đạo. Nhật Chiếu
b- Tôn giáo và giá trị thực tại. Thích Tâm Thiện
c- Năm căn - Năm lực. Thích Viên Giác

Phần II - Lịch sử Phật giáo

1- Sơ lược lịch sử Phật giáo Ấn Ðộ sau thời Ðức Phật. Thích Tâm Hải
2- Ðại cương lịch sử Phật giáo Trung Quốc. Thích Tâm Khanh
3- Sơ lược lịch sử hình thành và phát triển các tông phái Phật giáo Trung Quốc. Thích Tâm Khanh

Bài đọc thêm

a- Lịch sử kết tập kinh luật lần thứ I. Thích Phước Sơn
b- Lịch sử kết tập kinh luật lần thứ II. Thích Phước Sơn
c- Lịch sử kết tập kinh-luật-luận lần thứ III. Thích Phước Sơn
d- Lịch sử kết tập pháp tạng lần thứ IV. Thích Phước Sơn
e- Lý do phân phái và tình hình phân phái trong đạo Phật. Minh Chi
f- Bàn về chủ thuyết các bộ phái. Minh Chi

Tập Ba

Mục Lục

1- Lời nói đầu
2- Thành phần Ban Tổ chức, Ban Giảng huấn, Ban Biên soạn

Phần I - Lịch sử Phật giáoViệt Nam

1- Tổng quan về lịch sử Phật giáo Việt Nam. Thích Tâm Hải
2- Phật Giáo Thời Kỳ Từ Nhà Nước Ðộc Lập Vạn Xuân Ra Ðời Ðến Vua Trần Nhân Tông. Thích Tâm Hải
3- Phật Giáo Từ Thời Trần Nhân Tông Ðến Cận Ðại. Thích Tâm Hải

Phần II - Tư tưởng Phật giáo

1- Các cấp độ giới pháp. Thích Phước Sơn
2- Giới thiệu về đường lối tu thiền của Phật giáo. Thích Thanh Từ
3- Giới thiệu học thuyết Phân kỳ và hệ thống Phán giáo. Khải Thiên
4- Giới thiệu về Tịnh độ tông. Thích Viên Giác
5- Giới thiệu về Mật tông (Kim cương thừa). Thích Viên Giác
6- Giới thiệu về Pháp Hoa tông. Thích Trí Quảng
7- Giới thiệu về Hoa Nghiêm tông. Thích Trí Quảng

Bài đọc thêm

a- Giới luật là công truyền hay bí truyền? Thích Phước Sơn
b- Tính chất giáo dục của giới luật Phật giáo. Thích Phước Sơn
c- Chuỗi hạt huyền trong kinh tạng Pàli. Thích Chơn Thiện
d- Giới thiệu về Kim cương thừa. Nguyễn Thế Ðăng
e- Cơ sở triết lý của Tam luận tông. Khải Thiên
f- Duyên khởi và tính Không được đồ giải qua phương trình E = MC² . Khải Thiên và Nguyễn Chung Tú

Tập Bốn

Mục Lục

1- Lời nói đầu
2- Thành phần Ban Tổ chức, Ban Giảng huấn, Ban Biên soạn

Phần I - Tam tạng thánh điển Phật giáo

1- Tam tạng thánh giáo Nam truyền - Thích Phước Sơn
2- Giới thiệu tổng quát hệ thống kinh điển Hán tạng - Ðào Nguyên

Phần II - Các vấn đề Phật học

1- Giáo lý duyên khởi - Thích Chơn Thiện
2- Một vài khái niệm về triết lý trong đạo Phật - Phật-Ðiển Hành-Tư
3- Giới thiệu đại cương về Duy thức học - Tuệ Hạnh
4- Giới thiệu khái quát về Nhân minh học Phật giáo - Minh Chi
5- Giới thiệu vài nét về văn học Phật giáo Việt Nam - Thích Tâm Hải

Phần III - Bài đọc thêm

1- Ðặc trưng của đạo Phật - Thích Phước Sơn
2- Ảnh hưởng của đạo Phật vào nền văn hóa Việt Nam - Thích Trí Quảng.
3- Vài suy nghĩ về sự hội nhập của Phật giáo vào nền văn hóa Việt Nam - Minh Chi
4- Quan niệm về Ðức Phật trong lịch sử Phật giáo Việt Nam - Thích Tâm Hải
5- Ðạo lý uyên nguyên của dân tộc Việt - Ngọc Kinh Lang Hoàn
6- Ðạo Phật có phải là tôn giáo không? - Huyền Chân
7- Phật giáo trong thời đại khoa học - Trần Chung Ngọc
8- Quy ước trích dẫn tam tạng kinh điển Nguyên thủy - Thảo Hiền Sucitto

Lời nói đầu

Ðược sự chỉ đạo của Hòa thượng Trưởng ban Hoằng pháp Trung ương GHPGVN, Ban Biên tập Chương trình Phật học hàm thụ (PHHT) đã tiến hành biên soạn bộ sách "Phật học cơ bản" nhằm đáp ứng nhu cầu học tập của học viên đang theo học chương trình PHHT, cũng như của đông đảo Tăng Ni và Phật tử.

Bộ sách "Phật học cơ bản" này gồm 4 tập, được biên soạn bởi nhiều tác giả và trình bày theo thứ tự từ các vấn đề Phật học căn bản cho đến các chủ đề giáo lý chuyên sâu, nhằm giúp người học có một số kiến thức cơ bản về Phật giáo.

Trong tập sách đầu tiên này, chúng tôi in lại các bài giảng của chương trình PHHT năm thứ nhất (1998-1999) đã được đăng trên nguyệt san Giác Ngộ, thành một tuyển tập. Hy vọng tuyển tập này sẽ giúp quý độc giả trong việc tìm hiểu và nghiên cứu về những giáo lý Phật học.

Ban Biên Soạn
Chương trình Phật học Hàm thụ

Thành phần Ban Tổ chức, Ban Giảng huấn và Ban Biên soạn
của "Chương trình Phật học Hàm thụ (1998 - 2002)"

Ban Tổ chức

* Trưởng ban: HT Thích Trí Quảng, Trưởng ban Hoằng pháp T.U GHPGVN kiêm Tổng Biên tập Báo Giác Ngộ

* Phó ban: TT Thích Giác Toàn, Phó ban Giáo dục T.U GHPGVN kiêm Phó Tổng Biên tập báo Giác Ngộ

* Phó ban: TT Thích Thiện Tâm, Phó ban Hoằng pháp T.U GHPGVN

* Thư ký kiêm Biên tập Chương trình: ÐÐ Thích Tâm Thiện, Ủy viên Ban Văn hóa T.U GHPGVN

* Kiểm tra: CS Tống Hồ Cầm, Phó Viện trưởng Học viện PGVN tại TP HCM kiêm Phó Tổng Biên tập Báo Giác Ngộ

Ban Giảng huấn

HT Tiến sĩ Thích Thiện Châu (Paris), HT Tiến sĩ Thích Trí Quảng, TT Tiến sĩ Thích Chơn Thiện và chư tôn Thượng tọa, Ðại đức, Giáo sư trực thuộc ngành Hoằng pháp GHPGVN.

Ban Biên soạn

TT Thích Giác Toàn, TT Thích Thiện Tâm, TT Thích Thiện Bảo, GS Minh Chi, ÐÐ Thích Tâm Thiện, ÐÐ Thích Viên Giác, ÐÐ Thích Tố Huân, ÐÐ Thích Gia Tuệ, ÐÐ Thích Trí Chơn, ÐÐ Thích Tâm Khanh, ÐÐ Thích Tâm Hải, ÐÐ Thích Từ Hòa, ÐÐ Thích Phước Lượng.

Học Phật bằng tinh thần đại học

HT Thích Thiện Châu
(Nguyễn Ðăng Khải lược ghi)

LTS : Nhân dịp khai giảng khóa "Phật học hàm thụ" để đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu Phật học của độc giả, nguyệt san Giác Ngộ đã trao đổi với Hòa thượng Thích Thiện Châu về một số vấn đề có liên quan đến chương trình "Phật học hàm thụ" trên các tờ báo, tạp chí Phật học tại hải ngoại. Chúng tôi xin trích và giới thiệu cùng bạn đọc.

Trước hết, chúng tôi xin trân trọng tán dương Hòa thượng Tổng Biên tập Báo Giác Ngộ đã có sáng kiến trong việc mở khóa "Phật học hàm thụ" nhằm đáp ứng nhu cầu nghiên cứu giáo lý của độc giả. Tôi hy vọng việc làm này sẽ xây dựng một phong trào nghiên cứu Phật học cho đồng bào Phật tử trong nước và Phật tử ngoại kiều tại hải ngoại. Ðiều đó ít nhiều sẽ khơi gợi nguồn pháp lạc vô biên cũng như một luồng sinh khí mới cho độc giả của Giác Ngộ.

Một thực tế sinh động của xã hội thời đại cần phải được quan tâm trong quá trình truyền bá chánh pháp, đó là sự phát triển vượt bậc của nước ta về các mặt kinh tế, xã hội... và nhất là về mặt dân trí. Trong sự thay đổi đó, Phật giáo cần phải được lưu bố sao cho thích ứng với quần chúng, đồng bào Phật tử, tạo điều kiện cho hàng Phật tử thường xuyên tiếp cận với chánh pháp của Ðức Phật. Trong một xã hội công nghiệp hóa và hiện đại hóa như ngày nay, người Phật tử phần lớn bị cuốn hút vào đà tiến triển như vũ bão của công ăn việc làm v.v... nên họ ít có thời giờ nhàn rỗi để đến chùa học giáo lý hoặc nghe thuyết giảng. Trong các lớp giáo lý tập trung, phần lớn là người lớn tuổi tham dự. Tôi nghĩ rằng đây là một thực tế của Phật giáo tại hải ngoại, và trong nước có lẽ cũng như vậy. Vì thế, đa số các tờ báo, tạp chí Phật giáo tại hải ngoại đều có trang "Phật học đặc biệt" dành cho các Phật tử không có điều kiện đến chùa nghe giảng đạo. Và các học viên từ xa này thường xuyên liên lạc với Ban hướng dẫn qua thư từ, sách báo để nghiên cứu, học tập giáo lý. Ðây là một cách học tập tiến bộ của ngày nay. Tôi nghĩ rằng, thông qua khóa "Phật học hàm thụ" này, bà con Phật tử sẽ có điều kiện tốt để nghiên cứu và tu tập theo lời dạy của Ðức Phật và hiểu biết về đạo Phật một cách chính xác hơn.

Có điều cần ghi nhận về phong cách học tập của học viên đối với chương trình hàm thụ là học viên phải nỗ lực tự học và tự nghiên cứu theo sự chỉ dẫn cũng như các tài liệu được giới thiệu. Ðây là điều kiện tốt để Phật tử bước đầu đi vào nghiên cứu Phật học một cách nghiêm túc. Ngoài các tài liệu được giới thiệu, học viên cần phải tự mình tìm hiểu thêm và cần thiết liên lạc thưòng xuyên với Ban hướng dẫn để có sự hỗ tương, giúp đỡ trên phương diện nghiên cứu. Do đó, có thể nói học Phật theo chương trình hàm thụ là học bằng tinh thần đại học, nghĩa là nó đòi hỏi một sự năng động, sáng tạo và kiên trì của người học, nhất là sự nỗ lực vận dụng Chánh tri kiến và Chánh tư duy theo dõi các chủ đề Phật học trong cuộc sống thực tiễn. Sự theo dõi một cách kiên trì và liên tục đó sẽ tạo ra một nền nếp đạo đức luân lý Phật giáo ngay trong tự thân của mỗi học viên. Chúng ta có thể nói quá trình học tập như thể là quá trình tu tập, tôi luyện đạo đức và trí tuệ hướng vào đời sống hiện thực của người Phật tử.

Và cuối cùng, niềm mong ước của chúng tôi là các Phật tử trong nước cũng như ở hải ngoại sẽ cố gắng tham dự khóa "Phật học hàm thụ" để trưởng dưõng đạo tâm và ngày càng tiến sâu vào đời sống của sinh thức - tuệ giác. Ðức Phật dạy rằng chỉ có "trí tuệ là sự nghiệp". Và chúng ta cũng biết rằng, trí tuệ chân chính chỉ được phát sinh trong quá trình vận dụng Chánh kiến và Chánh tư duy của mỗi con người./.

(Source: Nguyệt san Giác Ngộ, Sài Gòn, 1998-2002)

Xem thêm & nguồn:

https://budsas.net/uni/u-phathoc-coban/phcb-index.htm

https://thuvienhoasen.org/p22a11600/phat-hoc-can-ban

https://thienphatgiao.org/phat-hoc-co-ban-tap-123/

https://thienphatgiao.wordpress.com/2012/12/19/phat-hoc-co-ban-tap-123/

https://phapthihoi.org/kinh/Ebooks/Buoc-Dau-Hoc-Phat/So-Do-Hoc-Phat/Phat-Hoc-Co-Ban-Chuong-Trinh-Phat-Hoc-Ham-Thu.pdf

https://www.rongmotamhon.net/xem-sach_Phat-hoc-co-ban_dmlmtgq_PDF.html

http://chuaxaloi.vn/upload/thuvienpdf/Phat%20hoc%20co%20ban-tap%20I.pdf

http://chuaxaloi.vn/thu-vien-kinh-sach/phat-hoc-co-ban-tap-iii-ban-hoang-phap-trung-uong/12.html